سوابق کارتر

اشتون بالدوین کارتر 60 ساله، قبل از معرفی اوباما به عنوان گزینه پیشنهادی برای وزارت دفاع هیچ گاه در لباس رزم دیده نشده است در حالی که هیگل گروهبان ارتش آمریکا در جنگ ویتنام بوده و دو بار نیز مجروح شده بود. همچنین اگر چه هیگل دوبار از ایالت نبراسکا به سنای آمریکا راه یافته بود، اما کارتر هیچ گاه در این حد در فعالیت‌های حزبی درگیر نشده است.

کارتر که دارای مدرک دکترا در رشته فیزیک نظری است در دانشگاه سنت‌جان آکسفورد و در دانشگاه ییل آمریکا تحصیل کرده است. تحصیل‌کرده‌های کمتر سیاسی شدیداً مورد علاقه اوباما هستند و این انتخاب اخیر نیز همین مسأله را نشان می‌دهد. کارتر همچنین سابقه خوبی در وزارت دفاع دارد:

چاک هیگل وزارت دفاع را ترک کرد تا بیش از این به ستاد جنگ تبدیل نشود

مروری بر برخی مواضع کارتر

سرمقاله نیویورک تایمز در اولین جملاتش، کارتر را کسی می‌داند که احتمالاً «از بکارگیری گسترده‌ترِ قدرت آمریکا دفاع خواهد کرد». کارتر نسبت به پرونده هسته‌ای کره شمالی مواضع تندی داشته است. به طور مثال در همان زمانی که در دولت بیل کلینتون بر روی پرونده کره شمالی کار می‌کرد پیشنهاد بمباران راکتور اتمی کره شمالی را برای جلوگیری از دستیابی این کشور به بمب اتمی را داده بود. وی در سال 2006 نیز گفته بود «آمریکا باید فوراً باید قصد خود را برای بمباران و نابودسازی پایگاه موشکی تاپودونگ در کره شمالی اعلام کند پیش از آنکه آن موشک ها پرتاب شوند.»

با این حال به نظر می رسد اشتون کارتر درباره ایران تمایلات متعادلی مانند اوباما داشته باشد هر چند در مواضع رسمی خود به عنوان عضو یا دبیر دپارتمان دفاع، نماینده سیاست آمادگی جنگی آمریکا بوده و خواهد بود. وی پیش از این گفته بود بازدارندگی و تهدید ایران جواب نمی‌دهد چون این کشور «دارای ایدئولوژی افراطی» است و حتی ادعا کرده بود که برنامه هسته‌ای غیر نظامی ایران هم تهدیدی برای کل منطقه است، با این حال اقدام نظامی باید بخشی حیاتی از «استراتژی جامع» علیه ایران باشد. در واقع وی معتقد است که استفاده از گزینه نظامی به تنهایی در باره ایران کاربرد ندارد و راهبردی کامل شامل المان‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی برای به نتیجه رساندن موضوع هسته‌ای ایران مطرح کرده بود.

وی پیشتر در نشستی درباره اشاعه تسلیحات هسته‌ای اظهارات ضد ایرانی خود را مطرح کرد. وی در اظهارات خود موشک‌های بالستیک ایران را مورد هدف قرار گرفت و ابراز کرد که افزیش ظرفیت موشکهای بالستیک ایران تهدیدی برای کشورهای منطقه و جهان است و منابع نفتی کشورهای حوزه خلیح فارس است.

اوباما روز جمعه در کاخ سفید، این استاد فیزیک و مدیر بازنشسته وزارت دفاع را به عنوان فردی «نوآور و تحول‌خواه» معرفی کرد که می‌تواند سریعاً با چالش‌های امنیتی در خاورمیانه، شرق اروپا و دیگر مناطق دست و پنجه نرم کند. او که سوابق کارتر را به تفصیل، تشریح کرده و او را مورد قبول و تحسین هر دو حزب آمریکا معرفی کرد، اضافه نمود: «زمانی که ما درباره این سِمَت صحبت کردیم درباره چگونگی اتخاذ تصمیم‌های هوشمندانه نیز گفتگو کردیم دقیقاً به این خاطر که چالش‌های زیادی پیش روی آمریکاست.»

کارتر در جلسه اعلام نامزدی خود برای وزارت دفاع، با ژست علمی خود خطاب به اوباما قول داد توصیه‌های راهبردی و نظامی وی منصفانه و صادقانه باشد

به دنبال اظهارنظرهای متعدد ضد ایرانی کارتر، رژیم صهیونیستی مواضع حمایتی از وی دارد و در گزارشی اعلام کرده است که استفاده از تهدید نظامی توسط کارتر در به نتیجه رساندن مذاکرات هسته‌ای ایران موثر خواهد بود.  

چرا چاک هیگل رفت

علت استعفای چاک هیگل اختلاف با رییس جمهوری آمریکا بر سر نحوه برخورد با داعش و افغانستان و همچنین بودجه نظامی پایین بود. گفته می‌شود وزیری که قرار بود دخالت‌های نظامی آمریکا را در جهان کاهش دهد، مدتی بود که در حال افزایش درگیری‌های نظامی آمریکا بود. از این رو سیاست دفاعی اوباما بدون استعفای هیگل پیش نمی‌رفت. سوزان رایس مشاور امنیت ملی اوباما احتمالاً مهمترین نقش را در سرنگونی هیگل داشته است. وی و هیگل به ویژه از ماه گذشته بر سر سیاست آمریکا در سوریه با یکدیگر درگیر هستند با این حال موضوعاتی چون میزان بودجه دفاعی نیز میان آنها را شکرآب کرده بود.

هیگل بر این باور بود که اگر آمریکا با بشار اسد وارد چالش جدی نشود، متحدان آمریکا در این کشور به سمت سیاست رادیکال داعش کشیده می‌شوند. بنابر این بودجه وزارت دفاع باید برای تأمین این عملیات افزایش یابد. اما رایس قائل به درگیری بیشتر در سوریه و عراق نبوده و نیست و اوباما نیز با وی موافق است. شاید در آغوش گرفتن رایس توسط اوباما در انتهای جلسه اعلام نامزدی کارتر، همین را نشان می‌داد.

سوزان رایس مشاور اوباما در امنیت ملی، نقش اصلی را در تغییر وزیر دفاع، بازی کرد

فرآیند انتخاب وزرا در آمریکا

در آمریکا "وزیر" - Minister- نداریم. در آنجا ادارات قوه اجرایی یعنی همان دولت، «دپارتمان» نامیده می‌شوند و وزرا نیز «دبیر دپارتمان» Secretary of Defense- . یعنی همه دپارتمان‌ها به عنوان یک سازمان واحد به نام «دولت فدرال» تحت ریاست رئیس جمهور است و رئیس جمهور برای هر دپارتمان، دبیری تعیین می‌کند. با این حال رئیس جمهور باید دبیرهای پیشنهادی خود را بر مبنای اصل قانونی «مشورت و موافقت» به سنا معرفی کند. این اصل که در بند دوم از بخش دوم از فصل دو قانون اساسی آمده است مقرر می دارد رئیس جمهور برای امضای معاهدات، تعیین دبیران دپارتمان، تعیین سفرا و همچنین سایر مناصب عمومی مثل قضات دیوان عالی فدرال و 93 وکیل ایالات متحده (که هر یک نماینده دولت فدرال در یکی از مناطق قضایی آمریکا است) باید با سنا مشورت کند و موافقت آن را جلب کند. این بدان معنا است که نامزد جدید وزارت دفاع یعنی کارتر نیز باید موافقت کمیسیون سرویس‌های نظامی در سنا و سپس موافقت اکثریت سنا را جلب کرده و پیش از آغاز کار خود نیز در سنا سوگند یاد کند.

نخستین دپارتمان‌ها به دوره ریاست جمهوری جورج واشنگتن بر می گردد. وی که 1789 تا 1797 رئیس جمهور آمریکا بود و نقش چشمگیری در حل جنگ داخلی این کشور داشت، توماس جفرسون را به عنوان «دبیر دولت» یا همان وزارت خارجه خودمان، الکساندر همیلتون را به عنوان «دبیر خزانه» یا رئیس بانک مرکزی خودمان و هنری ناکس را به عنوان «دبیر جنگ» یا همان وزارت دفاع معرفی کرد. دپارتمان‌های کنونی دولت فدرال آمریکا عبارت است از: امنیت سرزمینی، امور بازنشستگان، آموزش، انرژی، حمل و نقل، مسکن و توسعه شهری، بهداشت و خدمات انسانی، کار، دارایی، کشاورزی، داخلی (= کشور)، دادستانی کل، دفاع، خزانه‌داری و دولت (=امور خارجه).

اشتون در راه سنا

کارتر که در دوره دو رئیس جمهوری دموکرات در پنتاگون فعالیت کرده، مورد استقبال برخی جمهوری خواهان هم قرار گرفته و همان‌طور که تایم پیش بینی کرده است، انتظار می‌رود او به راحتی مورد تائید سنای تحت کنترل جمهوری خواهان در ابتدای سال 2015 قرار بگیرد. با این وجود، جمهوری‌خواهان ممکن است از جلسه معرفی کارتر برای به چالش کشیدن اوباما بهره‌برداری کنند.

سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام، در همین زمینه گفته است اشتون کارتر دانش و توانایی خدمت به عنوان وزیر دفاع در این شرایط سخت را دارد ولی فکر می‌کنم او در جلسه رای اعتماد با سوال‌های سختی درباره شکست سیاست امنیت ملی رئیس جمهور اوباما روبرو شود. با این وجود، انتظار دارم او تائید شود و رای اعتماد بگیرد.

میز جلسات کابینه، با همه بحث های کم و بیش پیچیده ای که ممکن است بر سر آن مطرح شود، بسیار ساده است

همچنین سناتور جیم اینهاف، عضو جمهوری خواه ارشد کمیته نیروهای مسلح اعلام کرده است که به شدت از نامزدی کارتر حمایت می‌کند و بسیار خوشحال است که کارتر وزیر دفاع خواهد بود. اینهاف در ادامه می‌گوید که «نمی توانم تصور کنم که کارتر مخالفی در جریان تایید صلاحیتش داشته باشد.

از جمله نظرات جالب توجه در مورد کارتر، مطلبی است که رامسفلد وزیر جنگ‌طلب و جمهوری‌خواه بوش در توییتر خود منتشر کرده است: «اش کارتر یک نامزد عالی از سوی رئیس جمهور برای وزارت دفاع است. او تجربه گسترده ای دارد، مهارتش را به خوبی نشان داده و خود را وقف این پُست خواهد کرد. سخنان وی در زمان پذیرش نامزدی، بسیار جالب توجه بود. برای او آرزوی موفقیت کامل دارم.» 

فاکس نیوز در همین رابطه به سراغ سناتورهای جمهوریخواه از جمله جان مک کین رهبر جنگ‌سالاران کنگره و رئیس آتی شورای خدمات نیروهای مسلح سنا رفت و نظر او درباره کارتر را جویا شد، سناتور آریزونا هم با اعلام اینکه از انتخاب او حمایت می‌کند، گفت: «فکر می‌کنم او آدم خیلی خوبی باشد. او انتخاب‌های دفاعی خوبی داشته، همین طور در سایر موارد.» 

 

با این حال مک‌کین به او هشدار داده که مبادا فریب سیاست‌های کاخ سفید در قالب تصمیمات کمیته امنیت ملی را بخورد. با توجه به تجربه مدیریت اجرایی کارتر در بخش لجستیکی و پرسنلی و خرید سلاح و همچنین اختصاص بودجه‌های جنگی پنتاگون، به احتمال زیاد مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک آمریکا نیز از آمدن او استقبال می‌کند چرا که او نیز همانند مک‌کین بشدت به دنبال برآورد راه‌های لشکرکشی دوباره به خاورمیانه است. نکته دیگر درباره کارتر ارتباط تنگاتنگش با بانکداران صهیونیستی است که دولت سایه ایالات متحده را کنترل می‌کنند به طوری که او مدتی را به عنوان مشاور و نماینده یکی از بزرگ‌ترین این نهاد‌های مالی یعنی گلدمن سکز فعالیت کرده است و می‌دانیم که این غول سرمایه‌گذاری در روند تسهیل انتقال کمک‌های مالی سعودی-آمریکایی به امثال القاعده و داعش دست دارد.

به نظر می‌رسد همان گونه که اوباما گفت، کارتر مورد تأیید هر دو حزب سیاسی آمریکا قرار دارد. از این رو وی با انتخاب کارتر اولین قدم در ارتباط با سنای آینده را بسیار محتاطانه برداشته است.



منابع:

گروه اقتصادی سپیدار خبر- قیمت نفت در بازارهای جهانی به پایین‌ترین میزان خود در پنج سال گذشته رسیده است. این کاهش قیمت‌ها در مدت بسیار کوتاه سه تا چهار ماهه و در فصل سرما صورت گرفته است، اتفاقی که تاکنون در این فصل سابقه نداشته است. بسیاری از تحلیلگران، عربستان سعودی را عامل این کاهش قیمت‌ها می‌دانند، اما هیچ‌کس از انگیزه واقعی و قطعی ریاض اطلاعی ندارد.

خبرنگار مشرق برای پیدا کردن علت این کاهش قیمت‌ها و این‌که آیا عربستان به تنهایی تصمیم به این کار گرفته یا نه، با "مایکل استیونز" محقق عضو "مؤسسه متحد خدمات سلطنتی" گفتگو کرده است. متن مصاحبه مشرق با این کارشناس مسائل خاورمیانه به شرح زیر است.

برخی کارشناسان معتقدند عربستان سعودی نقش اصلی را در کاهش اخیر قیمت نفت ایفا کرده است. این کشور چه‌طور توانسته قیمت‌های جهانی نفت را تنها در سه یا چهار ماه این اندازه کاهش دهد؟

عربستان هر آن‌چه در توان دارد به کار می‌بندد تا بازار جهانی را در چنگ بگیرد و آن‌را به قالبی در بیاورد که مورد نظرش است. برخی معتقدند که عربستان در این کارش دچار اشتباه محاسباتی شده است. با این حال، به نظر می‌رسد که قیمت نفت از این هم پایین‌تر برود. دو کشور عمده تولیدکننده نفت، یعنی آمریکا با تولید 12 میلیون بشکه در روز و عربستان با بیش از 10 میلیون بشکه، خود را از قبل برای این وضعیت آماده کرده‌اند. این میزان تولید، بسیار بیش‌تر از نیاز بازار است و بشکه‌های اضافی همین‌طور دارد تزریق می‌شود.

با وجود ادامه این وضعیت نابه‌سامان، عربستان دارد به کارش ادامه می‌دهد. چند روز پیش، بسیاری از اعضای اپک در وین از عربستان خواستند که تولید خود را کاهش دهد تا بازار به وضعیت ثبات برسد، اما عربستان پاسخ منفی داد. واضح است که این کشور به قضیه، سیاسی نگاه می‌کند و ممکن است در دراز‌مدت با این کارش نتیجه معکوس بگیرد.

آیا عربستان می‌تواند بدون این که متحدی در انجام این کار داشته باشد، قیمت‌ها را پایین بیاورد تا منافع سیاسی‌اش تأمین شود؟

به نظر من، عربستان با نیم‌نگاهی به صادرات نفت آمریکا، این کار را انجام داده است. عربستان این‌طور فکر کرده که آمریکا میزان صادراتش را کاهش نمی‌دهد، پس من هم سطح تولیدم را بالا نگه می‌دارم تا همه بازار در اختیار آمریکا نباشد.

مسئله دیگر، ایران است. چنانچه ایران بتواند برخی تحریم‌های نفتی مربوط به صادرات را بردارد و در بخش پالایش و صادرات نفت جذب سرمایه کند، قادر خواهد بود که بخش بزرگی از بازار را به دست بگیرد. البته فکر نمی‌کنم ایران بتواند ظرف چند ماه، این کار را بکند، اما شاید در عرض یک یا دو سال این کار شدنی باشد.عربستان که این را می‌داند، می‌خواهد رقبا را از بازار خارج کند. این کشور به دنبال آن است که روسیه و ایران در بازار نفت و در کوتاه‌مدت، منفعت و سود اقتصادی یا سیاسی به دست نیاورند.

البته در صورتی که قیمت‌ها همین‌طور به روند نزولی خود ادامه دهند، عربستان هم پول هنگفتی از دست می‌دهد. در عین حال، این کشور پول اضافی زیادی برای هزینه کردن دارد، بنابراین از ضربه احتمالی نزول قیمت‌ها دست‌کم برای چند ماه یا حتی یک سال در امان خواهد بود.

به نظر شما کاهش قیمت‌ها تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟

در حال حاضر نمی‌توان پیش‌بینی کرد که تا چه حد کم می‌شود، اما زیاد هم دور از انتظار نیست که قیمت‌ها تا زیر 50 دلار در هر بشکه برسد و این بدین خاطر است که هیچ انگیزه و مشوقی برای کاهش تولید کشورهای بزرگ تولیدکننده وجود ندارد. همه تولیدکنندگان با هم رقابت تنگاتنگی دارند. هر کدام که کنار بکشد، شکست خورده است. تنها در صورتی که تقاضا از عرضه جلو بزند، ممکن است ورق برگردد. حتی کاهش قیمت‌ها به 25 دلار نیز چندان دور از انتظار نیست. این موضوع که عربستانی‌ها ممکن است دچار اشتباه محاسباتی شده باشند، هست، اما لزوماً به اقتصاد آن‌ها آن‌قدر آسیب نمی‌رساند که به تهران و مسکو ممکن است برساند.

دو نکته وجود دارد: یکی دیدگاه آمریکاست و دیگری دیدگاه عربستان. آمریکا تمرکزش بیش‌تر روی روسیه است. روسیه‌ای که در دو کشور سوریه و اوکراین، سیاست‌‌های متضادی با آمریکا دارد. اقتصاد روسیه تا حد زیادی به صادرات نفت و گاز وابسته است. آمریکا هم این نکته را می‌داند و می‌خواهد از این راه با روسیه مقابله کند.

ایران در نظر عربستان مهم‌تر می‌آید، چون سعودی‌ها در منطقه با ایران در حالت رقابت هستند. عراق، لبنان و سوریه هم هست. این می‌شود که سعودی‌ها می‌خواهند ایران را با این کار نقره‌داغ کنند. ایران با قدرت گرفتن داعش در منطقه، به غرب نزدیک‌تر شد و این مسئله، سعودی‌ها را برآشفته کرد.

آیا می‌توان وجود یک سازمان اپک بدون حضور عربستان سعودی را متصور شد؟

این مسئله مدت‌هاست که مطرح است، اما متصور شدن چنین وضعیتی دشوار است. بیش‌تر به این خاطر که عربستان سعودی آن‌چنان نفوذ سیاسی بر تولیدکنندگان کوچک نفت در منطقه دارد که با کنار رفتن این کشور از نقشه نفتی، 10 تا 11 درصد از تولید بازار اپک کم می‌شود.

راه خروج از این وضعیت نابه‌سامان این است که عربستان را جذب و نگرانی‌هایش را کم کرد. با این حال، تأمین نظر عربستان، کشورهای جنوب شرق آسیا یا ونزوئلا را خشمگین می‌کند، چرا که این کشورها احساس می‌کنند که دارند چوب بازی‌های سیاسی خاورمیانه را می‌خورند.

در اپک قطعاً مشکلاتی به وجود می‌آید. سعودی‌ها با این کارشان دارند ریسک بزرگی می‌کنند. تا ده سال آینده ممکن است اعضای اپک به خرده‌فرمایش‌های عربستان گوش ندهند. چیزی که الآن عربستان می‌بیند، منافع کوتاه‌مدتی است که در درازمدت به آن‌ها آسیب می‌رساند.

پیامدهای این کاهش شدید و سریع قیمت نفت برای بازار کالا چیست؟

قیمت کالاها نیز افت پیدا می‌کند. ترابری و صادرات و رساندن کالاها به دست مشتریان، هزینه کم‌تری خواهد داشت و این موضوع باعث می‌شود قیمت کالاها نیز با کاهش مواجه شود. اما میزان این کاهش، به اندازه کاهش قیمت نفت نخواهد بود. چرا که بافت بازار کالا با بافت بازار نفت متفاوت است و عرضه و تقاضای خاص خود را دارد. در این وضعیت می‌توان برخی پروژه‌های زیربنایی را با خرج کم‌تری اجرایی کرد. به ویژه کشورهایی که نیازمند یک نیروی پیشرانه سریع برای اقتصادشان هستند. اما این موضوع، در وضعیت کشورهای توسعه‌یافته تأثیر مثبت آن‌چنانی ندارد.

آیا این کاهش قیمت‌ها تا اندازه‌ای هست که بتواند موجب ورشکسته شدن برخی شرکت‌ها و یا تولیدکننده‌ها شود؟

بسته به نوع کالا ممکن است درجه تأثیرگذاری متفاوت باشد. کالاهایی که برای تولیدشان به نیروی کار زیاد و فرآیند ترابری پیچیده‌تری نیاز است، کار و کاسبی‌شان بهبود می‌یابد. هزینه‌های جانبی هم‌چون هزینه استخراج و به بازار رساندن مواد معدنی کاهش می‌یابد. بخش‌های اقتصادی نظیر خطوط هواپیمایی که با نفت و گاز بیش‌تر سروکار دارند نیز به سود بیش‌تری می‌رسند.

این در حالی است که کسب‌وکارهای کوچک و متوسطی که با حفاری یا بخش مهندسی استخراج نفت و گاز سر و کار دارند، از کاهش قیمت نفت، ضربه شدیدی خواهند خورد. اگر همین وضعیت تا شش ماه آینده ادامه پیدا کند، این کسب و کارها به‌شدت متضرر خواهند شد و قطعاً با کسری بودجه مواجه می‌شوند.

آیا کشورهای اروپایی در فهرست کشورهایی قرار می‌گیرند که از این وضعیت سود می‌برند؟

قطعاً همین‌طور است. همه می‌دانند که کشورهای اروپایی و به ویژه انگلستان که نفت و گاز زیادی وارد می‌کنند، در مقایسه با دیگر جاهای دنیا به منظور تأمین نیازهای انرژی خود پول کلانی هزینه می‌کنند. در حال حاضر، منطقه اروپا از لحاظ اقتصادی وضعیت مساعدی ندارد و این کاهش قیمت‌ها می‌تواند کمک خوبی به آن‌ها باشد.

آیا احتمال این وجود دارد که عربستان به خاطر تأمین منافع اروپایی‌ها قیمت نفت را کاهش داده باشد؟

این تحلیل هم میان کارشناسان مطرح شده است. چنانچه از دید سعودی‌ها به قضیه نگاه کنیم، می‌بینیم در مورد تولید بالای نفت آمریکا نگرانند. از این رو، به نظر نمی‌رسد این کار با تأیید آمریکایی‌ها انجام شده باشد، بلکه بیش‌تر به این خاطر بوده که آمریکا همه بازار را در اختیار نگیرد. از طرفی می‌دانیم که آمریکا با عربستان گفتگوهایی درباره ایران داشته و آن‌ها را تا حدی توجیه کرده است. به نظر من، تا شش ماه دیگر آمریکا به عربستان خواهد گفت که بهتر است قیمت‌ها را به حالت قبلی بازگرداند تا آرامش دوباره به بازار برگردد.

در بعد سیاسی، سعودی‌ها معتقدند که غرب آن‌ها را به حال خود واگذاشته است و بیش‌تر به ایران توجه می‌کند. کشورهای غربی در مذاکرات 1+5 هم به دنبال توافق با ایران هستند و این موضوع سعودی‌ها را از کوره در می‌برد. با این تفاسیر می‌توان گفت که سعودی‌ها دلایل خودشان را دارند، اما برای انگلیسی‌ها هم منافعی وجود دارد و بعید نیست که لندن چراغ سبز به آن‌ها نشان داده باشد.

قطعاً در سیستمی مثل سیستم حکومت‌داری عربستان، جایی‌که پادشاه و ولی‌عهد قدرت زیادی دارند، این می‌شود که خلقیات و روحیات شخصی‌شان ممکن است موجب تصمیم‌گیری لحظه‌ای شود. هر جا که عربستان نگران موضوعی می‌شود، جهت رفع نگرانی، کاری می‌کند که بیش‌تر نمود آن‌را در کم یا زیاد کردن تولید نفت می‌بینیم. ملک عبدالله هم در تصمیم‌گیری احساسی و آنی سابقه طولانی دارد.

یک نمونه از این تصمیم‌گیری‌ها رد کردن کرسی شورای امنیت بود. این کار اشتباه بسیار بزرگی بود، اما سعودی‌ها با این کارشان می‌خواستند خشم خود را نشان دهند. در مورد قیمت کنونی نفت نیز همین وضعیت وجود دارد. عربستان فقط منافع ملی خود را در نظر گرفته‌ و اهمیتی برای منافع دیگر کشورهای جهان قائل نیست. حتی در تشخیص منافع ملی خود هم کوتاه‌بین هستند و فقط منافع کوتاه‌مدت را در نظر می‌گیرند.

به گزارش سپیدار خبر، از مشرق شمارش معکوس آغاز شده است؛ 6 روز باقی مانده تا ضرب الاجل پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و کشوهای ۱+۵ آبستن اخباری است که شاید به مهم‌ترین اخبار سال‌های اخیر تبدیل شوند، اخباری که قطعا در تاریخ ثبت خواهند شد.

یم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان و در رأس آنها محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پس از گذشت بیش از یک سال پر فراز و نشیب امروز برای آخرین دور مذاکرات وارد وین شد.

ظریف و کاترین اشتون، مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا که این روزها تنها هماهنگ کننده اعضای ۱+۵ است در مذاکرات با ایران، امروز در وین در نمایندگی جمهوری اسلامی ایران بار دیگر ناهار کاری مشترک خواهند داشت. شاید این آخرین ناهار کاری برای شروع مذاکرات برای این دو دیپلمات باشد که قطعا از حساس‌ترین نشست‌ها نیز خواهد بود.

مذاکراتی که از امروز ۲۷ آبان ماه (۱۸ نوامبر) در وین آغاز می شود، پیشاپیش تحلیل‌های بسیاری را همراه خود داشته است. تیم مذاکراتی هفته گذشته(۱۸ آبان ماه) در مسقط نیز به امید توافق دور میز مذاکره نشستند.

مذاکرات مسقط که در روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ماه تنها محدود به وزرای خارجه ایران و آمریکا با حضور اشتون بود، از دید بسیاری از تحلیل گران می‌توانست امید بخش باشد و توافق را مبدل به امری در دسترس کند. هر چند مذاکرات در پشت درهای بسته و بسیار محرمانه برگزار شد، اما اخبار رسیده بعد از سه روز مذاکره که روز پایانی آن در سطح ۱+۵ بود، خبرهای مثبتی را به همراه نداشت. برخلاف تحلیل‌های پیشین دو طرف در پی نهمین دور مذاکرات همچنان اعلام کردند که موارد اختلافی پا برجاست و پیشرفتی حاصل نشده است.

اما موارد اختلافی باقی مانده در مذاکرات که همواره بر آن تأکید شده است، مسئله غنی سازی ایران، تاسیسات اراک و فردو، نطنز، مسئله تحقیق و توسعه ایران و همچنین موضوع تحریم‌ها بوده است.

از اولین دور مذاکرات وین پس از توافق ژنو در بهمن ماه سال گذشته که به منظور دست یابی به یک توافق جامع تحت عنوان برنامه مشترک اقدام آغاز شد، موارد اختلافی مذکور همچنان مد نظر بودند.

در حالی که دو طرف تاریخ ۲۰ جولای را برای رسیدن به این توافق در نظر گرفته بودند اما اختلافات پابر جا ماند و طرفین در وین ۶ تنها به تمدید ۴ ماهه توافق ژنو دست یافتند تا شاید ۲۴ نوامبر را به عنوان روز پایان اختلافات ببینند.

حاصل نشست مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در ماه های گذشته

بر اساس آنچه تاکنون از مذاکرات حاصل شده است طرفین در مورد کارخانه آب سنگین اراک به توافقی ضمنی برای بازطراحی رآکتور دست یافته اند. بر این اساس نگرانی طرف مقابل در مورد میزان پلوتونیوم تولیدی در رآکتور اراک که به ادعای طرف مقابل منجر به ساخت بمب هسته ای از سوی ایران می شود با بازطراحی قلب رآکتور ممکن خواهد شد. طرف غربی پیش از این خواهان تعطیل شدن این رآکتور و یا بازطراحی آن برای تولید پلوتونیوم کمتر از ۵ کیلوگرم شده بود و این در حالی است که به گفته کارشناسان هسته ای در شرایط کنونی اراک قادر خواهد بود سالانه ۱۰ کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند. همچنین طرف مقابل خواهان تغییر رآکتور از آب سنگین به آب سبک بود . ایران در طول مذاکرات هسته ای اعلام کرد که حاضر به تعطیلی اراک و تغییر آب سنگین به آب سبک نخواهد بود اما با بازفرآوری این رآکتور میزان پلوتونیوم تولیدی را کاهش خواهد داد.

در مورد تآسیسات زیرزمینی فردو یکی از ادعاهای اصلی طرف مقابل این است که این تأسیسات به دلیل قرار گرفتن در عمق زمین و ناتوان بودن غرب در حمله نظامی! به این تأسیسات باعث نگرانی است. طرف مقابل معتقد است که ایران در دوره برک اوت (زمانی که اراده کند از معاهده منع تكثير تسليحات هسته ای خارج شود) در مدت کوتاهی قادرخواهد بود تأسیسات خود را به فردو منتقل کرده و به تولید بمب هسته ای دست بزند. به هر حال این ادعا در حالی مطرح می شود که کارشناسان ایرانی معتقد هستند، فردو تنها ظرفیت ۳هزار سانتریفیوژ دارد و این ادعا تنها یک بهانه است. به هر تقدیر اکنون طرف مقابل خواهان تغییر کابری فردو برای برخی اقدامات تحقیق و توسعه شده است.

از سوی دیگر یکی از موضوعات اصلی اختلاف بین ایران و ۱+۵ مسئله غنی سازی ایران و تعداد سانتریفیوژهای موجود در تأسیسات نطنز است. موضوعی که حتی در مذاکرات اخیر مسقط نیز به عنوان یکی از دو موضوع اصلی اختلافی مطرح شد.

ایران با پذیرش سقف غنی سازی ۵ درصد در توافق ژنو تآکید داشته است که میزان غنی سازی خود را بر اساس نیاز عملی مشخص خواهد کرد، موضوعی که اکنون بحث اصلی مذاکرات است .

ایران در حال حاضر دارای ۱۰ هزار و ۴۰ سانتریفیوژ است که ۹ هزار و ۴۰۰ سانتریفیوژ آن در نطنر هستند و مابقی در فردو. طرف مقابل معتقد است در صورت فعال بودن ۹۴۰۰ سانتریفیوژ، ایران قادر خواهد بود در مدت۶ ماه به بمب اتم دست پیدا کند. بحث طرف مقابل برای کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران افزایش زمان مذکور به حداقل یک سال است و این در حالی است که ایران معتقد است برای تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر برای بعد از سال ۲۰۲۱ و به منظور غنی سازی صنعتی که هدف ایران از فعالیت های هسته ای اعلام شده است، به ۱۹۰ هزار سو غنی سازی نیاز دارد.

در ابتدای مذاکرات از رقم ۱۵۰۰ سانتریفیوژ به عنوان میزان مورد نظر آمریکایی ها نام برده می شد و در طول ماه های اخیر به شایعاتی مبنی بر توافق بر سر ۴ تا ۶ هزار سانتریفیوژ رسیده است.

اما به هر حال در حال حاضر همچنان مهم ترین بحث اختلافی بین طرفین موضوع رفع کامل تحریم ها است . مسئله تحریم ها در پایان مذاکرات هفته گذشته در مسقط نیز مهم ترین موضوعی اعلام شد که طرفین موفق به حصول هیچگونه توافقی درباره آن نشده اند.

در حالیکه آمریکا و سایر همپیمانان غربی اصرار بر تعلیق تحریم ها به صورت گام به گام دارند، ایران بر لغو و رفع کامل همه تحریم های آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت به صورت کامل تآکید دارد. 

مسئله ای که در روزهای اخیر خصوصا بعد از مذاکرات مسقط، شایعات و تحلیل های زیادی را مبنی بر تمدید مذاکرات به دلیل عدم توافق در اینباره به همراه داشته است.

ظریف به وین رسید/ وزیر خارجه را چه کسانی همراهی می کنند؟

ظریف در فرودگاه بین المللی وین مورد استقبال مقامات وزارت خارجه اتریش ، حسن تاجیک سفیر ایران در این کشور و نیز رضا نجفی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار گرفت.

در این دور از مذاکرات، ظریف را اعضای تیم مذاکره شامل سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه، حمید بعیدی نژاد مدیر کل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه، داود محمد نیا مشاور وزیر امور خارجه، پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی و محمد امیری مدیر کل امور پادمان های سازمان انرژی اتمی همراهی می کنند.

تیم مشاوران حقوقی نیز به ریاست امیر حسین زمانی نیا و مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه در این دور از مذاکرات حضور دارند.

ظریف در جمع خبرنگاران: اگر بر اثر زیاده خواهی طرف مقابل، راه حل به دست نیاید، دنیا متوجه خواهد شد که ایران به دنبال راه حل، تفاهم و تعامل سازنده است و از حقوق و عزت و سربلندی کشور دست بر نمی دارد.

رییس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران پس از ورود به وین در فرودگاه این شهر در جمع خبرنگاران افزود: "ما وارد مرحله آخر مذاکرات شدیم. فکر می‌کنم همانطور که از ابتدا گفتیم در صورتی که طرف مقابل اراده سیاسی برای رسیدن به راه‌حل داشته باشد، پیشنهادهای متعددی برای اینکه اطمینان حاصل شود، برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است، وجود دارد و مطرح شده است." 

ظریف اضافه کرد: "این پیشنهادها می تواند یک راه‌حل و یا راه حل‌های متعدد بسیار مناسبی را ارائه دهد‌. لذا هنوز این امکان هست در صورتی که طرف مقابل، اراده سیاسی را برای اتخاذ تصمیم سخت داشته باشد به توافق دستی یافت، برای اینکه ارائه خط قرمزهای بی معنا که برای خوشامد گروه‌های فشار است، کمکی نه به حل مشکل می کند و نه کمکی به عدم اشاعه."

ظریف اضافه کرد: "این پیشنهادها می تواند یک راه‌حل و یا راه حل‌های متعدد بسیار مناسبی را ارائه دهد‌. لذا هنوز این امکان هست در صورتی که طرف مقابل، اراده سیاسی را برای اتخاذ تصمیم سخت داشته باشد به توافق دستی یافت، برای اینکه ارائه خط قرمزهای بی معنا که برای خوشامد گروه‌های فشار است، کمکی نه به حل مشکل می کند و نه کمکی به عدم اشاعه."

وزیر امور خارجه اظهار داشت: "آنچه برای این هفته لازم است این است که با اعتماد به نفس‌، همه گروه‌ها و افراد کاری کنند که با نشان دادن همدلی و وحدت ملی نتیجه هر چه باشد چه توافق باشد و چه ایستادگی در برابر زیاده خواهی، روز سوم آذر انشاالله پیروزی ملی در رسیدن به اهدافی باشد که از این مذاکرات به دنبال آن بودیم؛ توافق در صورتی که توافق امکان پذیر باشد و نشان دادن عزم ایران برای پیگیری حقوقش بر اساس اصول تعامل و همکاری و مقاومت در برابر زیاده خواهی." 

تیم مذاکره‌کننده آمریکا وارد وین شد 

تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، لحظاتی پیش به ریاست «وندی شرمن» وارد وین شدند.

لیست 16 نفره هیئت آمریکایی حاضر در مذاکرات گروه 1+5 با ایران بر سر برنامه هسته‌ای تهران منتشر شد که به شرح زیر است:

- خانم «وندی شرمن» معاون موقت وزیر امور خارجه آمریکا

- «ویلیام برنز» معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا

- «جیک سالیوان» مشاور ارشد

- «بروک اندرسون» مشاور ارشد وزیر امور خارجه و معاون وزیر در امور سیاسی مذاکرات هسته‌ای با ایران

- «جیمز تیمبی» مشاور ارشد معاون وزیر امور خارجه در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین‌المللی

- «رابرت مالی» مدیر ارشد امور ایران، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس در شورای امنیت ملی آمریکا

- «پل اروین» مدیر امور ان پی تی شورای امنیت ملی آمریکا

- «آدام زوبین» مدیر اداره کنترل اموال خارجی در وزارت خزانه داری آمریکا

- «ریچارد نفیو» هماهنگ کننده اصلی سیاست تحریم‌ها در وزارت امور خارجه آمریکا

- «نول های‌اسمیت» معاون مشاور حقوقی از وزارت امور خارجه آمریکا

- «کوین ویل» مدیر اداره پادمان‌ها و امنیت هسته‌ای، اداره امنیت هسته‌ای ملی از وزارت انرژی آمریکا

- «خانم ماری» هارف معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا

- «آلن ایر» سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه آمریکا

- خانم «لیندسی کافی» افسر امور عمومی ایران در وزارت خارجه آمریکا

- خانم «جولیا جاکوبی» دستیار ویژه معاون موقت وزیر امور خارجه آمریکا

- خانم «جنیفر ویلیامز» دستیار ویژه ویلیام برنز

شرمن: وقت آن رسیده که کار را تمام کنیم 

«وندی شرمن» رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 تصریح کرد: «هم‌اکنون وقت آن رسیده است که کار را تمام کنیم».

وی در خصوص مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ تصریح کرد: «دیگر موضوعات دشوار، مدت توافق نهایی و سرعت لغو تحریم‌هایی است که علیه ایران قرار داده شده است، که این بخش موضوعی است که انتظارات ایران در آن بسیار زیاد است».

شرمن اضافه کرد: «ایران می‌خواهد که یکدفعه همه تحریم‌ها لغو شود که این واقع‌گرایانه نیست».

بی‌بی‌سی: امید زیادی به توافق نهایی تا سوم آذر وجود ندارد

رادیو بی بی سی گزارش داد: یک مقام آمریکایی که نمی خواهد نامش برده شود گفت که خیلی حیاتی است که همه کشورها، از جمله متحدان آمریکا، اسرائیل، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در جریان این مذاکرات باشند و گفت که در تماس دائم با این کشورهاست و این مذاکرات اهمیت حیاتی نه تنها برای ایران و آمریکا که برای همه کشورها دارد.

این مقام عالیرتبه آمریکایی با اشاره به این که تحریم ها طی چندین سال و به تدریج وضع شده بنابراین لغو آن هم وقت می برد و قدم به قدم و با توجه به قدم های عملی که ایران برخواهد داشت این تحریم ها برداشته خواهد شد.

خبرنگار بی بی سی درباره میزان امیدواری در رسیدن به توافق گفت: فاصله ها به قدری زیاد است که امید زیادی به توافق تا سوم آذر نیست. طرف آمریکایی می خواهد که یک نوع موفقیت در سیاست خارجی اش داشته باشد اما علی رغم اینکه فاصله ها زیاد است خیلی از ناظران می گویند بعید نیست که دو طرف تا سوم آذر به نوعی توافق برسند.

موانع حصول توافق هسته‌ای در وین ۱۰ از نگاه روزنامه دیلی تلگراف

روزنامه دیلی تلگراف در گزارشی نوشت هدف غرب از این مذاکرات رسیدن به توافقیست که بر سر راه برنامه‌ صلح آمیز هسته‌ای ایران مانع تراشی کند تا به ادعای خودشان ایران را از دستیابی به بمب هسته‌ای بازدارند. این گزارش هم‌چنین مدعی شده، هدف ایران از این مذاکرات تضمین لغو کامل تحریم‌ها و تضمین امکان ادامه فعالیت‌های هسته‌ای است.
 

گزارش دیلی تلگراف در ادامه موانع رسیدن به توافق نهایی هسته‌ای بین ایران و 1+5 را بررسی کرده و می‌نویسد میزان غنی سازی اورانیوم ایران مانع اصلی بر توافق نهایی است.

این گزارش مدعی شد این میزان از غنی سازی برای ساخت سلاح هسته‌ای کافی است و بیش از نیاز مصارف غیر نظامی ایران است، بنابراین این مساله غرب را نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران می ترساند.

به ادعای این گزارش یکی دیگر از دلایل ترس غرب از صلح‌ آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران وجود رآکتور آب سنگین اراک است. در ادامه نویسنده این گزارش مدعی شده، نگرانی‌ها از وجود رآکتور آب سنگین اراک در واقع به طراحی اولیه آن برمی‌گردد چراکه این رآکتور قابلیت ساخت و تولید مقادیر زیادی پلوتونیوم را داشته بنابراین به ادعای این نویسنده قابلیت ساخت سلاح هسته‌ای را برای ایران مهیا می‌کند. هم چنین غرب از سوی دیگر نگران است ایران به طور مخفیانه اقدام به ساخت سلاح هسته‌ای کند.

ایران خواستار برطرف شدن تحریم‌ها علیه ایران است اما این گزارش ادامه می‌دهد بر طرف کردن تحریم‌های آمریکا، سازمان ملل و اروپا علیه ایران فرآیند زمان‌بری است چرا که باید برای لغو تحریم‌ها علیه ایران قطعنامه‌هایی در شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا تصویب شود. از طرف دیگر بر طرف کردن تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیازمند اقدام کنگره آمریکا برای نهایی شدن است.

نویسنده این گزارش در ادامه گفت از آن‌جایی که فضای دیپلماتیک حاضر مثبت است، بهترین فرصت برای طرفین در رسیدن به توافق نهایی فراهم است اما از آنجایی که فرصت کمی تا ضرب الاجل مذاکرات یعنی سوم آذر باقی است، بار دیگر احتمال تمدید مذاکرات وجود دارد.

تیم مذاکره کننده کشورمان با سفر به وین آخرین دور مذاکرات هسته‌ای پیش از ضرب الاجل سوم آذر را با مقامات کشورهای 1+5 تجربه خواهد کرد و در صورت توافق طرفین، نگارش متن نهایی توافق نامه هسته‌ای آغاز خواهد شد.